"If it is too inconvenient, I'm not going after it": Convenience as a critical factor in information seeking behaviors. Dat is de pakkende titel van een binnenkort in Library and Information Science Research te verschijnen artikel. De titel sprak mij ook wel aan. Want bij de opzet van Omega, het Utrechtse zoeksysteem voor digitale wetenschappelijke publicaties, was - al weer bijna tien jaar geleden - één van de uitgangspunten dat het er niet ingewikkelder mocht uitzien dan Google. Ook toen voorzagen we al dat het anders niet (genoeg) gebruikt zou worden.

Datzelfde uitgangspunt lijkt ook ten grondslag te liggen aan de "Discovery Tools" als Summon, Primo en Meresco, die de laatste tijd in gebruik komen bij steeds meer Universiteitsbibliotheken. Dat zijn de nieuwe zoeksystemen voor een combinatie van de digitale tijdschriftartikelen en de catalogus (en tevens de vervanging van de oude zoekfunctie daarvan). Is voor die discovery tools trouwens al een acceptabele Nederlandse term bedacht? "Ontdekkingsgereedschap" klinkt niet echt lekker.

Recent - nog niet zeer diepgaand - onderzoek naar zoekgedrag van wetenschappers in Utrecht, onthulde dat - met uitzondering van PubMed - de bibliografische vakdatabases niet erg veel meer als informatiebron worden gebruikt. Zelfs een mooie database als PsycInfo niet. Dat zou ook wel eens kunnen komen doordat veel van de bijbehorende zoeksystemen "too inconvenient" worden gevonden.

Zeker in vergelijking met een wetenschappelijke zoekmachine als Google Scholar - wat voor terechte kritiek je ook moge hebben op de kwaliteit daarvan.

In elk geval sluit die conclusie mooi aan bij een ervaring van mijn collega Jeroen Bosman. Nadat hij in zijn college informatievaardigheden aan een groep Utrechtse studenten het zoekinterface van Ovid had uitgelegd, reageerde één van de studenten met de woorden: "Leuk hoor, maar u denkt toch niet dat ik dat ga gebruiken". Zelf heb ik onlangs in de VOGIN-cursus weer een groep echte informatieprofessionals wegwijs gemaakt in datzelfde zoeksysteem. Dat heeft er wel toe bijgedragen dat ik me wat beter in die reactie van Jeroens student kan verplaatsen.

Het is dat de inhoud van de betreffende databases soms ook in discovery tools geïntegreerd wordt. Anders zou ik moeten concluderen dat aanbieders van bibliografische zoeksystemen de databaseproducenten in feite de nek omdraaien, omdat ze het zoeken in die databases too inconvenient maken, In tijden van informatieovervloed zijn zoekers dan niet meer bereid dergelijke systemen te gebruiken to go after it. In tijden van krimpend budget zullen bibliotheken vervolgens hun abonnementen op die weinig gebruikte databases opzeggen, hoe professioneel ze ook zijn samengesteld en hoe perfect ze ook mogen zijn ontsloten. Voor databaseproducenten lijkt die waarheid me ook heel inconvenient te zijn.

Voor een abonnement op Informatie Professional:
bel: 020 - 627 6609

Zie ook IP Online