Ik heb hier al vaker over Omega geschreven, de in Utrecht ontwikkelde voorloper van de huidige Discovery Tools. De systemen waarmee nu bijna alle universiteitsbibliotheken en steeds meer hogescholen alle digitale informatie waarvoor ze licenties hebben, via één interface (en één index) doorzoekbaar maken. Twaalf jaar geleden moesten we dat in Utrecht nog zelf ontwikkelen. Nu zijn er gelukkig marktpartijen die dit kant-en-klaar aanbieden. De voordelen zijn duidelijk. Grote spelers met veel klanten kunnen ontwikkelkosten over veel meer organisaties spreiden en zijn beter in staat om met alle relevante contentleveranciers te regelen dat ze hun metadata kunnen indexeren. En zelfs de full-text kan zo doorzocht.

'als klant sta je per definitie zwak. Commerciële informatieleveranciers hebben nu eenmaal een monopoliepositie'

Maar dan komt de markt echt in actie. Sommige leveranciers van Discovery Services produceren zelf ook metadata. En dan wordt concurrentie ineens erg contraproductief, want andere Discovery Services krijgen die metadata dan lekker niet. Zo vervliegt de droom van single search in alles waartoe je toegang hebt. Wat in Utrecht met Omega net niet lukte door gebrek aan middelen, blijkt de markt niet te lukken uit concurrentieoverwegingen. Een NMA-tje misschien?

Amerikaanse bibliotheken die klant waren bij zowel Ebsco als Primo, hebben vorig jaar nog even gedreigd hun abonnementen alleen te continueren als die twee tot een schikking zouden komen, zodat metadata van de één wel gebruikt mochten worden in het zoeksysteem van de ander. Maar als klant sta je hierbij per definitie zwak. Commerciële informatieleveranciers hebben nu eenmaal een monopoliepositie. Je kunt ze niet boycotten als toegang tot hun informatie voor jouw organisatie essentieel is.

Deze zomer vlamde die discussie op Twitter ook weer op. OCLC heeft een contract met Kluwer afgesloten om juridische bronnen in Picarta op te nemen. Daarmee kan een Kluwer-abonnee die ook ter beschikking krijgen in Worldcat Local, als ie dat als Discovery Tool gebruikt. Maar ja, daar heb je niets aan als jouw organisatie toevallig Primo Central, Summon of Ebsco EDS heeft gekozen. En eisen stellen helpt niet, zagen we al.

Hoe gaat het intussen met het oude Utrechtse Omega? Daar wordt 1 september de stekker uitgetrokken. "Omega unplugged" zoals @UBAbert op Twitter grapte. Last van de wet van de remmende voorsprong en omdat verder ontwikkelen te duur wordt? Inderdaad! Omdat nu een Discovery Tool van een marktpartij gekozen is? NEE! Afgezien van het feit dat nog altijd geen van die tools volledigheid kan garanderen, blijken al aanwezige systemen prima alternatieven, met een heel behoorlijke dekking. Voor wetenschappelijke artikelen zijn dat Google Scholar en de database Scopus. Google Scholar gratis, maar wel nog wat problemen met link-resolving om bij de juiste fulltext versie te komen (en nog wat andere Google-bezwaren). Scopus met prima linking, maar wel iets minder volledig (en Elsevier-duur). Heeft de markt dus toch gewonnen? Misschien wel een beetje, maar wel op een andere manier dan ik ooit verwacht (en gehoopt) had.

Voor een abonnement op Informatie Professional:
bel: 06-44 09 19 85   of mail: redactie@informatieprofessional.nl

Zie ook IP Online