In Rijksstudio stelt het Rijksmuseum beelmateriaal van haar collectie in hoge kwaliteit beschikbaar voor hergebruik onder CC0 licentie. OpenCulture meldde onlangs dat intussen 210.000 werken beschikbaar zijn. Goede zoekmogelijkheden zijn dus noodzaak als je meer dan alleen de Nachtwacht te zien wilt krijgen. IP ging op onderzoek.

Rijksstudio is vooral bedoeld om belangstellenden persoonlijke Rijksstudios te laten maken door selectie en bewerking van het materiaal. Daar zijn er intussen al ruim 200.000 van. En er is ook een wedstrijd aan verbonden. Maar hier gaat het om het zoeken. Als je nog niet gezocht hebt, blijken er 511.251 resultaten te zijn. Heel wat meer dan bovengenoemde 210.000. Van veel objecten zijn nog geen afbeeldingen of mogen ze niet getoond worden. Anderzijds bezit het Rijksmuseum ruim een miljoen objecten zodat van de helft kennelijk ook nog geen metadata worden doorzocht.

Voor wat je in het gewone zoekvenster intikt worden de volledige objectbeschrijvingen doorzocht. Zoekwoorden kun je met AND, OR of NOT combineren. Aantallen resultaten daarvan zijn niet altijd exact wat je verwacht. Vooral AND levert vaak te weinig. Wat er gebeurt als je gewoon twee woorden achter elkaar intikt, is helemaal raadselachtig. Het is geen AND (veel meer) en ook geen OR (veel minder). Maar wat dan wel? Je kunt verder naar "exacte phrases" zoeken en ook trunceren. Dat laatste is vaak niet nodig omdat meestal automatisch word-stemming wordt toegepast; soms vind je zo ook samenstellingen van woorden (nacht > nachtvlinder).

Structuur en Nachtwacht

Er is een geavanceerd zoekscherm met een heleboel vakjes, bedoeld voor gestructureerd zoeken. Je kunt zoeken naar gegevens van kunstenaars, objecten, onderwerpen (wat, wanneer, waar en wie) en expositiegegevens, elk met een variëteit aan zoekvelden. Alle ingevulde veldvakjes worden automatisch met AND gecombineerd. Zo kun je de naam van een kunstenaar combineren met die van een werk, een objectsoort en wat is afgebeeld. In velden met keuzelijstjes kun je meer dan één term selecteren, hetgeen ook een AND-relatie oplevert, bijvoorbeeld Rembrandt AND Lievens.

Het geavanceerde zoekscherm en het simpele zoekvenster zijn samen te gebruiken. Zo levert de naam Rembrandt in combinatie met de vrije term "nachtwacht" veertig resultaten. Gecombineerd met de objecttitel "nachtwacht" vind je er overigens eentje minder. En laat je zo nou net de echte Nachtwacht kwijtraken! Daar blijkt het woord "Nachtwacht" wel in de metadata voor te komen, maar niet in het titelveld⁽¹⁾. Bij die andere 39 objecten dus wel. Dat illustreert de afhankelijkheid van beschikbare metadata. In de loop der tijd blijken die niet altijd even consequent en volledig te zijn toegekend. Die metadata zitten trouwens wat verborgen ver onder de prachtige schermgrote afbeeldingen.

Rode Rembrandts

Elk zoekresultaat kan achteraf ook via parametrische filters worden ingeperkt. Daarvoor worden gestandaardiseerde metadatavelden gebruikt. Leuk extraatje is verfijnen op kleur. Ook daarvoor krijg je alleen keuze uit in het resultaat aanwezige kleuren. Ook voor volgende kleuren kun je dat herhalen. Erg goed werken die kleurfilters overigens niet.

Google it

Rijksstudio is ook met Google te doorzoeken. Beperk je daartoe tot het deel van de Rijksmuseum-site met de collectiegegevens, door   site:rijksmuseum.nl/en/collection/   aan de zoekvraag toe te voegen. Je krijgt niet altijd exact dezelfde resultaten, maar veel verschilt het meestal niet. Bij Google kun je natuurlijk niet al die specifieke zoekvelden gebruiken die Rijksstudio biedt. Die heb je soms wel nodig; zo levert ongericht zoeken op "Rembrandt" ook alles op dat met steun van Vereniging Rembrandt is aangeschaft.

Wanneer Rijksstudio soms minder goede zoekresultaten geeft, ligt dat vooral aan de toekenning van metadata. Zelfs om de Nachtwacht te vinden, moet je dus ook weer niet al te geavanceerd willen zoeken.

__________________________________
⁽¹⁾ Met Nederlands als interfacetaal blijkt "Nachtwacht" wel in de titel voor te komen (en gevonden te worden).