De psycholoog Wagenaar, tegenwoordig rector-magnificus van de Leidse Universiteit, is vooral bekend als getuige-deskundige bij allerlei spraakmakende rechtszaken. Zijn specialisme is de kritische beschouwing van het selectieve en meestal zelfs ronduit onbetrouwbare geheugen van de mens, waar het in het verleden gedane waarnemingen betreft. Een ander, minstens zo interessant onderwerp waarmee Wagenaar zich bezig houdt zijn de psychologische effecten die ten grondslag liggen aan mede door menselijk handelen veroorzaakte rampen en ongelukken. De uit zijn waarnemingen afgeleide wetmatigheden met betrekking tot het risico-gedrag van mensen blijken in de praktijk op zo ruime schaal voor te komen, dat mijn vriendin het gemakshalve al over de Wet van Wagenaar heeft.

Die wet manifesteert zich inderdaad in allerlei vormen. Wanneer een automobilist veiligheidsriemen draagt, geeft hem dat een zoveel groter gevoel van veiligheid, dat hij geneigd is wat grotere risico's te nemen, zodat die veiligheidsriemen de veiligheid veel minder sterk verhogen dan men zou verwachten. Fietsers die 's avonds wél licht op hun fiets hebben, denken daardoor zoveel beter gezien te worden, dat ze minder defensief hoeven te rijden, met soortgelijk gevolg. Overigens moet dit niet als aansporing mijnerzijds worden opgevat om dan maar zonder licht of veiligheidsgordel te rijden.

Zonder dat het nu meteen om risico's gaat, zien we ook in ons dagelijks werk effecten die tot dezelfde klasse van wetmatigheden horen en die ik dus ook maar tot uitingen van de Wet van Wagenaar wil rekenen.

Ook U gebruikt natuurlijk E-mail. En ook u bent onmiddellijk bereid om iedereen die dat nog niet doet, de geweldige voordelen van dit communicatie-medium voor te schilderen. Zo veel sneller, zo veel makkelijker, kost zo veel minder tijd dan te moeten opbellen of brieven te moeten schrijven, in enveloppen te moeten stoppen en naar de brievenbus te moeten brengen.

Inderdaad, zo makkelijk dat ik dagelijks meer dan een uur bezig ben om al mijn E-mail af te handelen. Bijna meer tijd dan ik vroeger aan het schrijven en dichtplakken van brieven en aan het voeren van telefoontjes kwijt was. Veel van die mailtjes gaan namelijk over zaken waarvoor ik vroeger nooit moeite genomen zou hebben er een brief aan te wijden. Veel van die mailtjes komen van mensen die mij vroeger zeker nooit zouden hebben opgebeld. Al dat gemak en al die snelheid leveren uiteindelijk dus nauwelijks tijdwinst op. Maar, toch zou ik mijn E-mail voor geen geld meer willen missen.

En met de informatie op het web gaat het al niet anders. Je denkt nu zo veel makkelijker aan informatie te kunnen komen dan vroeger, toen je nog echt naar de bibliotheek moest om fysiek in tijdschriften, adresboeken of encyclopedieën te kunnen bladeren. Zelfs in het (onwaarschijnlijke) geval dat de verwachting over dat makkelijker vinden blijkt uit te komen, voorspel ik dat het je niet minder tijd zal kosten. Je zoekt veel langer door, omdat je ook steeds meer wilt hebben.

En of die verhoogde informatie-input dan tenminste de kwaliteit van het werk dat we afleveren ten goede komt, daarover doet de Wet van Wagenaar nu net geen uitspraak.

Voor een abonnement op Informatie Professional:
bel: 020 - 627 6609

Zie ook IP Online