Informatie Professional
15 (2011) nr. 12 (december) blz. 13

Het jaar van de webscale discovery

terug

COLUMN
vorige | volgende | nieuwste

 
  [preview]  

Eric Sieverts

2011 lijkt het jaar van de "webscale discovery systems" te zijn geworden. Althans voor veel grote bibliotheken in het hoger onderwijs. De heilige graal van de contentintegratie lijkt allerwege gerealiseerd te kunnen worden. Het is niet meer nodig lokaal de content te verzamelen waarop men licenties heeft en die door een eigen zoekmachine te laten indexeren, zoals bij een voorloper als het Utrechtse Omega-systeem gebeurt. Alles kan aan externe dienstenleveranciers en hun "cloud" worden uitbesteed. De helft van de UB's en een aantal HBO bibliotheken heeft intussen zijn keuze gemaakt voor één van de vier leveranciers die in Europa de dienst uitmaken.

Het is interessant eens te kijken naar de toekomst van dergelijke geïntegreerde zoeksystemen in de context van collecties. Of eigenlijk in de context dat je steeds minder van echte collecties kunt spreken. Voor tijdschriften was dat in feite al zo. Door de big deal hebben universitaire bibliotheken al bijna identieke tijdschriftcollecties. Namelijk alles wat de uitgevers uitgeven die in de consortiumcontracten zitten. Maar ook voor boeken lijkt het die kant op te gaan.

Het vorige nummer van IP berichtte over lezingen door Rick Anderson over Patron Driven Acquisition. Simplificerend komt dat er op neer, dat in principe alle boeken (voor zover digitaal) voor de klant beschikbaar zijn, en dat op een boek dat een klant echt begint te lezen, automatisch een licentie wordt genomen - en ook pas op dat moment.

Maar dat betekent dat die klant dus elk willekeurig boek in een zoeksysteem (nee, in HET geïntegreerde zoeksysteem) moet kunnen vinden. En ook dat alle zo beschikbare boeken effectief eigenlijk al tot de collectie behoren - en tot ieders collectie.

Als er, op wat klein lokaal spul na, toch geen eigen collecties meer zijn, zou je de conclusie kunnen trekken dat je wel toekan met Google-Scholar + Worldcat als zoeksysteem en dat je geen dure discovery service meer nodig hebt. Wel blijft dan het probleem van de "delivery" van de informatie die je ontdekt hebt. Als geen collectie meer gedefinieerd is, hoe organiseer je dan de toegang. Bij PDA kan ik me voorstellen dat dat goed gaat, al zijn er vast nog wat organisatorische en financiële probleempjes op te lossen. Maar bij tijdschriftartikelen moet misschien nog echt wat gebeuren. Ook al vierden we onlangs Open Access week, het is voorlopig nog een utopie te denken dat alles voor iedereen gratis toegankelijk wordt.

Voor tijdschriften stelde Rick Anderson, als opvolger van de "big deal", een "tiny deal" voor, waarbij bibliotheken alleen nog maar betalen voor artikelen die echt door klanten gelezen/gedownload worden. Tarieven daarvoor moeten gemiddeld dan wel optellen tot wat bibliotheken nu ook ongeveer kwijt zijn. Alleen dan kun je zowel uitgevers als bibliotheken enigszins tevreden houden. Maar of 2012 al het jaar van zo'n nieuwe webscale delivery kan worden, valt nog te bezien.




© Eric Sieverts en Informatie Professional (Otto Cramwinckel Uitgever, Amsterdam)

Voor een abonnement op Informatie Professional:
bel: 020 - 627 6609

Zie ook IP Online