Komkommers waren dit voorjaar al zoveel in het nieuws geweest, dat er afgelopen vakantieperiode geen klassieke komkommertijd meer afkon. De afwisseling van Murdochschandaal, Breiviktragedie, Winehousedrama en Kredietplafondcrisis zorgde dat er genoeg echt nieuws was om onderweg in Engeland dagelijks een krant te kopen - ondanks het feit dat wij daar wel goed weer hadden. Neveneffect was dat ik in The Guardian een interessant stukje tegenkwam over hyperlinkstructuren in de Wikipedia. Informatieprofessionals blijven ook in hun vakantie alert.

Het beschreef een experiment waarbij je begint bij een willekeurig Wikipedia-lemma en vervolgens telkens de eerste inhoudelijke hyperlink naar een ander Wikipedia-lemma aanklikt. Na een beperkt aantal klikken - meestal tussen de 10 en 30 - blijk je in meer dan 94% van de gevallen bij het lemma "Philosophy" als eindpunt uit te komen, hoe triviaal het beginpunt ook was. Een betere aanwijzing dat de filosofie de moeder van al ons weten is, kun je nauwelijks bedenken. Toen ik dit thuisgekomen verder nazocht, bleek in de Wikipedia zelf ook al een soort spelletje aan dit verschijnsel gewijd te zijn.

Maar in het krantenartikel kwam een nog opmerkelijker uitkomst aan de orde. Het verschijnsel beperkt zich tot vooral de Engelstalige Wikipedia. In de Nederlandse treedt het vrijwel nooit op! Daar kom je hoogstens in eindeloze loops terecht, wat een Nederlandse editor deed verzuchten dat Nederlanders kennelijk alleen in cirkeltjes redeneren. Toch is het een interessant probleem wat de oorzaak van dit opmerkelijke verschil zou kunnen zijn. Vast niet dat Engelsen en Amerikanen zo veel filosofischer zijn ingesteld dan Nederlanders.

De verklaring die Engelstalige Wikipedianen hadden bedacht waarom zij bijna altijd bij filosofie uitkomen, kan ons misschien wat verder brengen. Zij merkten op dat de links die je bij dit spelletje achtereenvolgens aanklikt, je geleidelijk "omhoog" brengen, naar steeds algemener onderwerpscategorieën, zoals in de hiërarchie van een classificatie. En de filosofie, als koningin der wetenschappen, staat eenzaam aan de absolute top daarvan.

Maar waarom dan niet in het Nederlands? Mijn hypothese is dat Nederlanders niet in classificaties denken, omdat ze daar niet mee zijn opgegroeid. Waar Engelsen of Amerikanen bij elk decimaal getal meteen de bijbehorende onderwerpscategorie uit Dewey of Library of Congress classificatie weten te noemen, hebben wij daar niets mee. Doordat we geen Dewey kennen, linken we ook niet hiërarchisch. Dat is meteen een mooie verklaring voor onze nationale karaktertrek waarom we zo anti-autoritair zijn en ook in het maatschappelijk verkeer geen hiërarchie erkennen. Of is het net andersom, dat wij door die karaktereigenschap een hiërarchische SISO of Dewey verafschuwen? Wie kan deze hypotheses eens falsifiëren?

Hoe dan ook: in de Nederlandse Wikipedia zul je van het lemma "komkommertijd" (het bestaat echt) dus nooit bij filosofie terechtkomen. Iets dat in deze column wel gelukt is.

Noot: Exact acht jaar geleden bleek ik het in deze column ook al eens over komkommers en de komkommertijd gehad te hebben

Voor een abonnement op Informatie Professional:
bel: 020 - 627 6609

Zie ook IP Online